درمان کک و مک با چند روش موثر و کاربردی
توسط
کک و مک ها لکه هاي تيره رنگ و دايره اي شکل بر روي پوست هستند که قطر آن ها مي تواند تا حدود حدود پنج ميلي متر باشد. اين لکه ها معمولاً بر روي لايه سطحي پوست و اغلب در مناطقي از بدن مانند صورت، شانه ها و دست ها که بيشتر در معرض نور آفتاب قرار مي گيرند، به وجود مي آيند. لکه هاي کک و مک اکثراً در افرادی که پوست روشن دارند و پوست آن ها در اثر آفتاب به سادگی دچار سوزش و تیرگی می شود، به وجود می آید. اين لکه های پوستی معمولاً بعد از قرار گرفتن پوست در معرض آفتاب، تیره تر و برجسته تر شده و از طرفی در ماه های زمستان کم رنگ می شوند و کمتر قابل مشاهده هستند.
کک و مک چیست؟
کک و مک لکه های قهوه ای روشنی است که به دلایل مختلفی روی پوست ظاهر می شود. این لکه ها از دسته ی سلول های پوستی تشکیل می شوند که حاوی رنگدانه ملانین هستند. کک و مک برخلاف خال که کمی برجستگی دارد، کاملا مسطح است. این لکه های قهوه ای اصلا دردناک یا مضر نیستند. کک و مک در بسیاری از مواقع ریشه ی ژنتیکی دارد، اما هیچ کس با این لکه ها متولد نمی شود؛ بلکه محرک اصلی ظاهر شدن کک و مک برروی صورت، قرارگرفتن در معرض نور آفتاب می باشد. اگر از وجود کک و مک روی پوست خود خسته شدید، پیشنهاد می کنیم هفت روش درمانی زیر را مطالعه کنید.
دلایل ایجاد کک و مک:
پوست ما از سلول هایی به نام ملانوسیت تشکیل شده که وظیفه ی آن تولید ملانین رنگدانه می باشد. ملانین از پوست بدن در برابر اشعه ی فرابنفش خورشید محافظت می کند. قرارگرفتن در معرض نور آفتاب باعث می شود که سلول های ملانوسیت، ملانین بیشتری تولید کنند. کک و مک در حقیقت انباشته ی ملانین است که برروی لایه ی بیرونی پوست ظاهر می شود. اکثر افرادی که کک و مک زیادی دارند، پوست روشن تری دارند؛ البته کک و مک به این افراد محدود نمی باشد و ممکن است روی پوست هر شخصی ظاهر شود. افرادی که پوست سفید تری دارند در مقایسه با افراد تیره تر، معمولا ملانین کمتری تولید می کنند. با این حال سلول های ملانوسیت در برابر آفتاب، فعال تر است و ملانین بیشتری تولید می کنند.
اول، قرار گرفتن بیش از اندازه در معرض نور خورشید:
می توانید با محافظت از خود در برابر آفتاب از بروز کک و مک به حد زیادی جلوگیری کنید و یا رنگ لکه ها را کمرنگ تر کنید.
دوم، تولید ملانین زیاد در پوست:
ملانین در واقع رنگدانه ی پوست است که توسط سلول های خاصی در پوست تولید می شود. افزایش تولید ملانین می تواند باعث بروز کک و مک و لکه های قهوه ای رنگ و یا تیره شدن پوست شود.
سوم، ژنتیک:
عوامل ژنتیکی نیز در بروز کک و مک مؤثر هستند.
چهارم، تغییرات هورمونی:
تغییر در میزان ترشح هورمون ها در بدن نیز می تواند در بروز کک و مک و لکه های قهوه ای رنگ پوست مؤثر باشد.
پنجم، داشتن رنگ پوست روشن:
پوست های روشن تر نسبت به بروز کک و مک مستعد هستند. در پوست های سفیدتر ملانین کمتری وجود دارد و بنابراین با قرارگیری شخص در برابر آفتاب و با جذب اشعه ی فرابنفش، سلول های پوستی برای تولید ملانین تحریک می شوند.
ششم، برخی بیماری های پوستی:
برخی بیماری های پوستی مثل آکنه می تواند موجب بروز شایعاتی مثل کک و مک و لکه های قهوه ای رنگ پوست شود.
آیا کک و مک ژنتیکی است؟
ژنتیک یا به طور دقیق تر رنگ پوست فاکتور بسیار مهمی در احتمال ابتلا به کک و مک است. استعداد ایجاد کک و مک توسط افرادی با پوست روشن و یا موهای بلوند یا قرمز به ارث می رسد. احتمال بروز کک و مک در افرادی با پوست تیره بسیار پایین است. تحقیقات انجام شده بر روی فرزندان دو قلو (دوقلوهای همسان و دوقلوهای غیر همسان) نشان می دهد که شباهت قابل توجهی میان تعداد کک و مک های یافت شده در دوقلوهای همسان دیده می شود. این شباهت ها در دوقلوهای غیر همسان کمتر می باشد. این مطالعات نشان می دهند که بروز کک و مک تحت تاثیر فاکتورهای ژنتیکی قرار داشته و گوناگونی در تعداد کک و مک های ظاهر شده تا حد فراوانی به وراثت بستگی دارد.
پیشگیری از کک و مک:
هر چند پیشگیری قطعی برای این عارضه وجود ندارد اما استفاده از ضد آفتاب، پرهیز از قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید و ایجاد پوشش مناسب پوست مانند استفاده از انواع حفاظ ها (کلاه و عینک) می تواند در کاهش آن نقش بسزایی داشته باشد.
روش های درمان کک و مک:
اول، کرایوسرجری:
در کرایوسرجری با استفاده از سرمای شدید نیتروژن مایع، سلول های پوستی آسیب دیده و غیرعادی را فریز کرده و یا از بین می برند. این روش نیز بسیار ایمن است و به بی هوشی نیاز ندارد. البته احتمال بروز برخی عوارض جانبی ازجمله هیپوپیگمنتیشن (ازدست دادن رنگدانه)، خونریزی و تاول وجود دارد. کرایوسرجری به ندرت باعث ایجاد زخم می شود.
دوم، روش های درمانی با استفاده از لیزر:
در لیزرد رمانی از پالس های متمرکز و فشرده ی نور لیزر استفاده می شود که نواحی آسیب دیده ی پوست را هدف قرار می دهد. لیزر انواع مختلفی دارد. بنابر تحقیقاتی که انجام شده، لیزر 1064 Q-Switched Nd YAG در درمان کک و مک مؤثرتر و کارآمدتر است. نتایج تحقیقات نشان می دهد که درمان ۶۲ نفر که با استفاده از این لیزر انجام شده، تأثیری بیش از ۵۰ درصد داشته است. روش های درمانی با استفاده از لیزر امن و بی خطر هستند. خطر زخمی شدن در این روش بسیار اندک می باشد، البته احتمال وقوع برخی عوارض جانبی مانند ؛ خارش، تورم، قرمزی، خشکی، پوست انداختن، عفونت و تغییر رنگ پوست وجود دارد.
اگر سابقه ی تبخال زدن دارید، بهتر است قبل از لیزر درمانی از دارو های ضد ویروس استفاده نمایید. اشعه ی لیزر می تواند ویروس تبخال پیرامون دهان را فعال کند. قبل از درمان احتمالا باید از برخی داروها و کرم‌ها استفاده نمایید. مصرف برخی داروها نیز احتمالا باید متوقف شود. بنابراین به پزشک خود بگویید که از چه داروها و کرم هایی استفاده می کنید . دو هفته بعد از لیزر درمانی شما می توانید به روال عادی زندگی خود ادامه دهید. البته در برخی مواقع باید درمان خود را در چندین جلسه تکرار کنید تا کاملا به نتیجه ی مطلوب برسید.
سوم، کرم ضدآفتاب:
کرم ضد آفتاب نمی تواند لکه هایی را که از قبل روی صورت پدیدار شده اند را از بین ببرد، اما از پدیدار شدن لکه های جدید می تواند جلوگیری کند. متخصصان توصیه می کنند که باید در تمام فصول سال، حتی روزهای ابری نیز از کرم ضدآفتاب مناسب پوستمان استفاده کنیم.
هنگام استفاده از کرم ضدآفتاب نکات زیر را به خاطر بسپارید:
- _کرم ضدآفتاب باید SPF 30 یا بالاتر باشد.
- _حداقل پانزده دقیقه قبل از خارج شدن از خانه، روی پوست تمیز خود کرم ضدآفتاب بزنید.
- _هر دو ساعت یکبار باید کرم ضدآفتاب را تمدید کنید. تمدید کرم ضدآفتاب بعد از شنا و عرق شدید اهمیت بسیاری دارد.
چهارم، کرم محو کننده ی موضعی:
برخی کرم های محو کننده یا سفید کننده تنها با تجویز پزشک به فروش می رسند؛ البته مدل هایی که به دستور پزشک نیاز ندارند نیز در بازار موجود است . بسیاری از کرم های محو کننده حاوی هیدروکینون هستند. این ترکیب می تواند روند تولید ملانین را متوقف و نواحی تیره ی پوست را روشن کند. استفاده از کرم هایی که حاوی هیدروکینون هستند احتمالا با علائمی مانند ؛ التهاب، خشکی، سوزش، تاول و تغییر رنگ پوست همراه می باشند.
سازمان غذا و داروی آمریکا در سال ۱۹۸۲ اعلام کرد محصولات سفید کننده ای که حاوی دو درصد هیدروکینون هستند، بی خطر هستند و تأثیر بیشتری دارند. مطالعات دیگر در سال ۲۰۰۶ نشان می دهد که هیدروکینون می تواند برای موش های آزمایشگاهی سرطان زا باشد و احتمال تیره شدن رنگ پوست و تغییر شکل نیز وجود دارد. به همین منظور سازمان غذا و داروی آمریکا تصمیم گرفت که تحقیقات خود درباره ی هیدروکینون را ادامه دهد. البته تا انتشار نتیجه ی تحقیقات، محصولات حاوی این ترکیب در بازار به فروش می رسند.
پنجم، کرم رتینوئید موضعی:
کرم های رتینوئید یکی از ترکیبات ویتامین A هستند و برای درمان کک و مک و سایر آسیب های پوستی ناشی از آفتاب استفاده می شوند. بنابر بررسی های انجام شده در سال ۲۰۱۴، رتینوئید با جذب اشعه ی فرابنفش از پوست در برابر نور محافظت می کند. به همین منظور از بروز کک و مک جدید جلوگیری می نماید.
از عوارض جانبی این کرم ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- _قرمزی
- _خشکی
- _سوزش پوست
- _پوست انداختن
- _حساسیت
ششم، درمان های طبیعی:
روش های درمانی طبیعی نیز وجود دارند که می توانند در درمان کک و مک مؤثر واقع شوند. البته این موارد هنوز از لحاظ علمی ثابت نشده است. با این حال استفاده از این روش ها به هیچ وجه خطرناک نیست.
برخی درمان های طبیعی عبارتند از:
_ آبلیمو:
آبلیمو را گرفته و آن را با پنبه روی صورت خود بزنید. پس از آن حتما صورت خود را بشویید. گفته می شود که آبلیمو باعث روشن تر شدن رنگ پوست می شود.
_عسل:
عسل را با نمک مخلوط کنید تا یک اسکراب یا لایه بردار طبیعی درست کنید. عسل نیز به روشن کردن رنگدانه ها کمک می کند.
_ آب دوغ:
آب دوغ همان مایعی است که بعد از کره گرفتن باقی می ماند. این مایع را مستقیما روی پوست بمالید و بعد از گذشت ده دقیقه صورت خود را با آب گرم بشویید. می توانید از ترکیب آب دوغ با جوپرک نوعی ماسک طبیعی درست کنید. آب دوغ حاوی اسید لاکتیک است که می تواند به روشن شدن رنگ کک و مک کمک کند.
_ خامه ی ترش:
خامه ی ترش را مستقیما روی پوست تمیز بمالید و بعد از گذشت چند دقیقه صورت خود را بشویید. خامه ی ترش نیز همانند آب دوغ حاوی اسید لاکتیک است.
_ماست:
ماست را مستقیما روی صورت بمالید و چند دقیقه منتظر بمانید. اسید لاکتیک موجود در ماست نیز به روشن شدن رنگ کک و مک کمک می کند.
_ پیاز:
پیاز را روی پوست بمالید و بعد از چند دقیقه آن را بشویید. پیاز می تواند مانند یک لایه بردار لکه های قهوه ای کک و مک را کم رنگ کند. در صورت استفاده از این روش ها و احساس سوزش در پوست، درمان طبیعی خود را متوقف کنید.
هفتم، پیل شیمیایی:
در این روش با استفاده از مواد شیمیایی، نواحی آسیب دیده‌ی پوست را تراشیده و لایه برداری می کنند. برای درمان کک و مک از گلیکولیک اسید یا اسید ترشكلراكتيك برای لایه برداری استفاده می شود که می تواند تا لایه های میانی پوست نفوذ کند. پس از حذف پوست آسیب دیده، پوست جدید جای آن را خواهد گرفت.
این روش نیز عوارض موقتی زیر را به همراه خواهد داشت:
- _ایجاد زخم هایی شبیه گزیدگی
- _پوست انداختن
- _قرمزی
- _سوزش
- _خشکی شدید
- _تورم
دوران نقاهت برای این روش درمان دو هفته است. شستن روزانه ی پوست با صابون و پماد های موضعی از دستورهای درمانی این دوره است. در دوران نقاهت باید از داروهای ضد ویروس استفاده کنید و تا حد امکان از آفتاب فاصله بگیرید.
آیا نتایج درمان کک و مک دائمی است؟
در هر حال زمان در گذر است و با بالا رفتن سن، آسیب های ناشی از سال ها قرارگیری در معرض آفتاب رفته رفته آشکارا می شوند. به خاطر همین موضوع، به سختی می توان گفت که نتایج درمان شما، دائمی و ماندگار است. اما در مقایسه با سایر روش های زیبایی، نتایج حاصل از این روش ها، دائمی محسوب می شوند. برای حفظ نتایج حاصل از درمان توصیه می شود که صورت، گردن، قفسه سینه و دست ها سالی یکبار و برای یک جلسه، تحت یک درمان قرار گیرند.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟
کک و مک بدخیم نیست، اما ممکن است با سرطان پوست اشتباه گرفته شود. تابش شدید نور آفتاب از عوامل اصلی کک و مک و ملانوما است. ملانوما در افرادی که پوست روشن تری دارند، شایع تر می باشد. اگر تغییراتی در اندازه، شکل و رنگ کک و مک ها مشاهده کردید به سرعت باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
مزایای رفع کک و مک با لیزر:
ابتدا به مزایای روش لیزر خواهیم پرداخت. ممکن است از شنیدن اینکه بر خلاف بسیاری از عمل های زیبایی که با لیزر انجام می شود، عمل رفع کک و مک با لیزر یک عمل نسبتاً ارزان و کم هزینه است. علاوه بر آن، نرخ موفقیت این روش در درمان کک و مک به طور قابل توجهی بیشتر از سایر درمان ها است. در واقع در اغلب افرادی که از این روش استفاده می کنند، خال های پوستی ناخواسته، به طور کامل برطرف می شود. از مزایای دیگر این روش می توان به بدون درد بودن آن اشاره کرد، به طوری که حتی افرادی که بیشترین عدم رضایت را از این عمل اظهار کرده اند، فقط از ناراحتی مختصری که بعد از عمل احساس می شود، شکایت داشتند. در واقع درد و ناراحتی ناشی از عمل رفع کک و مک با لیزر به قدری محدود است که بسیاری از پزشکان قبل از این عمل از هیچ گونه عامل بی حسي برای بیمار استفاده نمی کنند. مراقبت های بعد از عمل هم در این روش نسبتاً ساده و راحت می باشد. در نواحی مورد عمل ممکن است کمی حالت پوسته پوسته ایجاد شود که معمولاً بعد از مدت کوتاهی می افتد و علائم آن برطرف می شود.
چگونگی درمان کک و مک با لیزر:
پزشک متخصص پوست ابتدا لکه های کک و مک روی پوست شما را به طور کامل بررسی می کند تا اگر کک و مک های پیش سرطانی در آن ها وجود داشته باشد، بتواند آن را تشخیص دهد. اگر پزشک کک و مک های سرطانی بر روی پوست شما پیدا کند، ممکن است شما را برای نمونه برداری (بیوپسی) معرفی کند؛ اما اگر کک و مک های روی پوست شما حالت نرمال داشته و فقط ناشی از نور آفتاب باشد، پزشک به کار خود ادامه خواهد داد و در مرحله بعد از شما می خواهد که پوست خود را به طور کامل تمیز کنید. پس از تمیز کردن پوست، بسته به میزان تحمل شما در برابر درد، احتمالاً از یک کرم بی حسی یا بسته های یخ و یا بی حسی موضعی بر روی پوست شما استفاده می شود. زمانی که پوست شما بی حس شد، لکه های کک و مک با استفاده از نور لیزر سوزانده می شود. این عمل حدود ۴۵ دقیقه زمان می برد. هنگامی که همه کک و مک ها سوزانده شدند، یک کرم آنتی بیوتیک و یک کرم ضد آفتاب با دامنه حفاظتی کامل بر روی پوست شما مالیده می شود تا وقتی که از کلینیک خارج می شوید، نور آفتاب به پوست شما آسیبی نرساند. ممکن است پس از عمل لیزر، شما احساس کنید که خال های کک و مک برجسته تر شدند، اما جای نگرانی نیست چرا که با گذشت زمان، این لکه ها خشک شده و می ریزند.
بهبودی بعد از درمان کک و مک با لیزر:
بهبودی کامل بعد از عمل رفع کک و مک با لیزر به حدود یک و نیم هفته زمان نیاز دارد. دوره بهبودی بعد از این عمل شامل چند مرحله مشخص می باشد:
- _ورم جزئی و موقتی که در روز اول ایجاد می شود.
- _احساس سوزش که به صورت موقتی است و باعث می شود که پوست در سه روز اول، رنگ صورتی تیره پیدا کند.
- _رنگ کک و مک ها از روز اول به بعد، تیره تر خواهد شد.
از یک هفته بعد از عمل به بعد، لکه های کک و مک از روی پوست کم کم محو می شوند.
سخن آخر:
همانطور که گفته شد کک و مک بسیار شایع بوده و خوش خیم است. با این حال بسیاری افراد به دلیل زیبایی می خواهند از آن ها خلاص شوند. روش های درمانی شدیدتر مثل لایه برداری شیمیایی یا لیزر درمانی مؤثر هستند که البته دوران نقاهت تقریبا طولانی دارند و احتمالا باعث بروز عوارض جانبی می شوند. پیشنهاد می شود قبل از هر کاری با متخصص پوست مشورت کنید تا بهترین راه برای ازبین بردن کک و مک را به شما پیشنهاد کند. فراموش نکنید که تحت هر شرایطی از پوست خود در برابر اشعه ی آفتاب مراقبت کنید.
