بررسی مزاج در کاربری گیاهان دارویی (قسمت اول)
توسط
در این مقاله قصد داریم که مزاج و طبع عرق گیاهان دارویی متداول را برای شما شرح دهیم.
- گیاهان با مزاج‌های سرد و خشک برای دموی مزاج‌ها مفید و برای سوداوی مزاج‌ها مضر می‌باشد.
- گیاهانی که طبع گرم‌تری دارند، برای سوداوی‌ها مفید و برای دموی‌ها مضر می‌باشد.
- گیاهانی که مزاج سردتری دارند، برای صفراوی‌ها مفید و برای بلغمی‌ها مضر است.
نکته دیگری که باید به آن توجه کنید، مصرف این گیاهان همانطور که از نام آن ها مشخص است، نباید بدون تجویز پزشک مصرف شوند. این گیاهان برای گروه‌های حساس مانند کودکان، زنان باردار و افراد سالمند مضرر بوده و همچنین نوع مصرف آن ها نیز بسیار مهم است. در نتیجه باید حتماً با پزشک مشورت کنید.
اول، گیاه تاتوره یا داتورا؛ گیاه دارویی پر خاصیت اما سمی.
تاتوره در مناطق مختلفی به صورت پرورشی روییده و جزو گیاهی زینتی در پارک ها به شمار می رود. ممکن است این گیاه را در باغ ها نیز آن را مشاهده کنید. تاتوره به شدت سمی بوده؛ اما در عین حال دارای خواص دارویی بیشماری می باشد.
گیاه شناسی تاتوره:
- اول، تاتوره، گیاهی علفی بوده و از تیره سیب زمینی است.
- دوم، این گیاه در یک سالگی به ارتفاع۵۰ تا ۲۰۰ سانتیمتر خواهد رسید و در حال حاضر در سرتاسر دنیا آن را یافت می کنید.
- سوم، در مناطق بایر و در کنار جاده ها به صورت خودرو و با ارتفاعات کم و متوسط شروع به روییدن می کند.
- چهارم، خاک مناسب برای تاتوره، خاک غنی شنی و یا خاک آهکی با منطقه آفتابی و باز می باشد.
- پنجم، ساقه های گیاه تاتوره شاخه زنی فراوانی دارد.
- ششم، برگ های تاتوره بیضی شکل، دندانه دار و بد بوده که به صورت متناوب بر روی شاخه آرایش می یابند.
- هفتم، گل تاتوره سفید رنگ بوده، قیفی شکل و بزرگ است.
- هشتم، در هنگام چیدن و تماس با این گیاه باید احتیاط زیادی کنید؛ چرا که تاتوره گیاهی سمی است.
- نهم، پس از دست زدن به آن باید دست خود را به طور کامل بشویید. از تماس این ترکیب با پوست سر کودکان جداً خودداری کنید.
- دهم، میوه آن به کپسول بزرگی شبیه است که با شکاف از جهت طول باز شده و بر روی آن تیغ های فراوانی وجود دارد. درون تاتوره، دارای دانه های سیاه رنگ می باشد.
- یازدهم، اگر کمی از برگ این گیاه را له کنید، بوی تهوع آوری از آن بر خواهد خاست.
- دوازدهم، قسمت های مورد استفاده تاتوره، برگ ها و دانه های آن می باشد.
- سیزدهم، برگ، گل، گیاه و دانه گیاه تاتوره حاوی الکالوئید های هیوسیامین، آتروپین و اسکوپولامین می باشد. این مواد اسپاسمولیتیک و یا همان آرام کننده تشنج هستند.
- چهاردهم، این گیاه بین ماه های خرداد تا مهر از خود گل های سفید رنگ می دهد.
- پانزدهم، تاتوره تلخ و شور است.
- شانزدهم، ماده آتروپین از این گیاه حاصل شده و به همین دلیل خاصیت ضد سم دارد.
در کتب طب گیاهی، از تاتوره با نام های دیگری یاد می شود:
- اول، تاتوله، بقم، طلا نور، جو زرق، جوز ماثم، و جوز ماثا.
- دوم، به عربی سفیر السلطان نامیده می شود.
- سوم، نوعی از آن در ایران وجود دارد که به نام های تاتوله، جوزماش، نبات اهریمنی و علف شیطان یاد می شود.
خواص و مزاج تاتوره:
- اول، مزاج تاتوره، ضد درد و مسکن است.
- دوم، ماده آتروپین که در آن وجود دارد، باعث گشاد شدن مردمک چشم و کاهش بزاق دهان خواهد شد.
- سوم، کنترل دفع ادرار و کاهش نفخ معده.
- چهارم، جهت تسکین حملات آسم مفید است.
- پنجم، عصاره دارویی دانه و گیاه تاتوره جهت رفع شوره سر و جلوگیری از ریزش مو مفید است.
- ششم، ضماد آن جهت درمان زخم و سوختگی ها به کار می رود.
آتروپین از داروهای استراتژیک بوده که از تاتوره به دست می آید. اثرات آن:
- اول، ضد درد.
- دوم، بی حس‌کننده.
- سوم، ضد آسم، ضد التهاب و ضد اسپاسم.
- چهارم، ضد پارکینسون.
- پنجم، ضد عفونی کننده.
- ششم، افزایش دهنده قوای جنسی.
- هفتم، مسکن سیستم عصبی مرکزی و ضد ترشح بزاق.
- هشتم، روان گردان، خواب آور، مخدر و باز کننده برونش ها.
هشدار در مصرف تاتوره:
- اول، مصرف این گیاه به صورت خام و یا فرآورده های غیر استاندارد، به هیچ وجه توصیه نخواهد شد.
- دوم، به هیچ عنوان نباید بدون دستور پزشک از آن استفاده کرد؛ چرا که تاتوره از گیاهان سمی بوده و استفاده از آن به صورت فرآوری و یا در صنعت داروسازی می باشد. مصرف این گیاه به دلیل سمی بودن به طور معمول، به شکل دمنوش، به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
امروزه دارو هایی که از آلکالوئید های این گیاه تهیه می شوند، مانند هیوسین ان بوتیل بروماید جهت اسپاسم های دستگاه گوارش به کار می روند؛ اما توجه داشته باشید که دوز گیاه به کار رفته در این داروها، به صورت معین بوده و کمتر سمی است.
درباره دوز مصرفی آن در منابع علمی جهانی نوشته شده که دستور خاصی وجود ندارد و پزشک متخصص و داروساز باید نسبت به شرایط فیزیکی، میزان آن را برای هر فرد به صورت مشخص تعیین کند.
عوارض سوء مصرف گیاه تاتوره:
- اول، این گیاه سمی بوده و آب موجود در آوند های آن اگر در چشمم ریخته شود و یا با چشم تماس پیدا کند، باعث بازماندن مردمک چشم می شود.
- دوم، اگر جوشانده آن به کسی خورانده شود، اعصاب ارادی انسان برای مدتی غیر ارادی خواهد شد.
- سوم، مصرف ۲۰ عدد دانه ی آن در کودکان، باعث مرگ آن ها خواهد شد.
- چهارم، خشکی دهان و گلو.
- پنجم، تپش قلب، تنگی نفس و استفراغ.
- ششم، حبس ادرار.
- هفتم، گیجی، مشکلات بینایی، تاری دید.
- هشتم، سرخوشی بیش از اندازه.
- نهم، تاخیر در احساس.
- دهم، مصرف بیش از اندازه آن باعث زوال عقل و جنون خواهد شد.
- یازدهم، گل های زیبای این گیاه، ممکن است گاهی باعث سرگرم کردن کودکان شوند و در صورت مصرف، آن ها دچار مسمومیت خواهند شد. در نتیجه باید مراقب نزدیک شدن کودکان به این گیاه سمی باشید.
- دوازدهم، خشکی دهان.
اگر بدون آگاهی و خودسرانه این گیاه یا فرآورده های دارویی آن را مصرف کردید، چه باید کنید؟
باید به سرعت به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک، برای نجات فرد مسموم شده، معده را با استفاده از دارو های خواب آور خارج می کند؛ چرا که حالت استفراغ غالباً خود به خود ایجاد نشده و معمولاً از ضد سم هایی مانند مورفین، پیلوکارپین یا فیزوستیگمین استفاده خواهد شد.
- اول، اگر مقدار کمی از آن را خورده باشید، با خوردن رازیانه کوبیده و یا فلفل سیاه نرم می توانید از ضرر های آن تا حد امکان کم کنید.
- دوم، شیرین بیان نیز به عنوان پادزهر این گیاه استفاده می شود.
- سوم، خوردن قهوه غلیظ نیز تا حدودی مفید است.
- چهارم، در صورت مسمومیت با گیاه تاتوره، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
موارد منع مصرف تاتوره:
- اول، کودکان.
- دوم، زنان شیرده و باردار.
- سوم، کسانی که ناراحتی قلبی دارند.
- چهارم، افراد مبتلا به یبوست، ناراحتی های گوارشی، تب و ناراحتی های مری.
- پنجم، آن هایی که به انواع تب مبتلا هستند.
- ششم، افرادی که مبتلا برخی ناراحتی های چشمی هستند.
- هفتم، کسانی که به احتباس ادرار مبتلا می باشند.
دوم، گیاه گل ارون یا اروانه:
اروان، گیاهی دارویی بوده که در گذشته در ایران برای تقویت قلب تجویز می شده. نام این گیاه، در کتب طب سنتی، خزامی نامیده می شود. نام علمی آن سالویا هیدرانژا می باشد. اسم محلی آن گل ارونه است. اسامی دیگر فارسیان، خیری دشتی و به شیرازی به آن گل اروانه گفته می شود.
مشخصات گیاه ارون:
- اول، ارونه از خانواده نعناعیان می باشد.
- دوم، گیاه ارونه ظاهری با بوته های پر شاخ و برگ داشته و در زمان گلدهی جلوه ی زیبایی پیدا می کند.
- سوم، پهنای برگ ارونه به صورت تخم مرغی شکل است و از لحاظ اطراف برگ، دندان دار می باشد.
- چهارم، گل ارونه کاسه ای لوله استوانه ای می باشد و با زوایای برجسته مشخص می شود که در داخل، دارای حلقه ای از کرک می باشد.
- پنجم، کاسبرگ ها ۵ عدد بوده و جام گل از کاسه گل به بیرون خروج پیدا کرده است.
- ششم، گل ارونه دارای ۴ عدد پرچم بوده که خامه گیاه به کلاله دو قسمتی قطع می شود.
- هفتم، از گل و برگ آن در طب گیاهی به صورت دمنوش استفاده می شود.
علت نام گذاری این گیاه چیست؟
اروانه، واژه ای برگرفته از ارون بوده که به معنی شتر ماده می باشد. در منطقه ای حد فاصل آباده و سمیرم، دشتی به نام اروانه می باشد که جمعیت انبوهی از این گل را یافت خواهید کرد. این دشت در زمان گلدهی منظره ی سرخ فامی به خود گرفته و شتر ماده علاقه فراوانی به خوردن سرشاخه های این گیاه دارد. به باور اهالی، محل خوردن آن به لحاظ جنسی برانگیخته شده و همین علت این گیاه را گل اروانه نامیدند.
در منابع طب ایرانی، در شناخت ماهیت این گل، اختلافات زیادی وجود دارد؛ اما گل ارونه را گیاهی بسیار خوشبو دانسته که کمی شبیه به بنفشه است. این گیاه در کنار رودخانه ها، کوهستان ها و در ماه بهار خود را در معرض نمایش قرار می دهد. اگرچه این گل شبیه به بنفشه است؛ اما رنگ آن مایل به کبودی و لاجوردی بوده و بوی گل اروانه به بوی گل نسترن شبیه می باشد.
مزاج گیاه ارونه:
گیاه ارون، طبیعت خشک و گرمی دارد؛ اگرچه دهان را گرم و تر می دانند؛ اما لازم به ذکر است که گل ارونه گرم تر از گیاه آن می باشد.
خواص گل ارونه:
- اول، ملطف.
- دوم، گرم کننده بدن.
- سوم، مفتح سده دماغ.
- چهارم، تقویت کننده مغز و اعصاب.
- پنجم، برطرف کننده سردرد. لازم به ذکر است که در افراد گرم مزاج، این گیاه می تواند باعث سردرد شود.
- ششم، جاذب رطوبت زکامی دارد. بخور کردن آن برای زکام و سینوزیت مفید است.
- هفتم، بادشکن و ضد نفخ است.
- هشتم، آرام بخش و مقوی قلب بوده.
- نهم، باز کننده و مقوی کبد بوده و برای کبد چرب بسیار توصیه می شود.
- دهم، ادرار آور و دفع کننده مواد زائد است.
- یازدهم، خوشبوکننده عرق.
- دوازدهم، محرک معده، ضد اسپاسم و ضد تشنج است.
موارد منع مصرف ارونه:
- اول، در حالت کلی نباید در مصرف هیچ گیاهی افراط کرد. اما بهتر است میزان و نحوه مصرف این گیاه را زیر نظر پزشک انجام دهید.
- دوم، افراد گرم مزاج به خصوص کسانی که دارای مزاج گرم و خشک هستند، باید در مصرف آن احتیاط کنند.
- سوم، خانم های باردار و شیرده از مصرف این گیاه به شدت دوری کنند.
سوم، گیاه بیلهر یا زو:
گیاه بیلهر یا کندل کوهی که با نام محلی زو شناخته می شود؛ از گیاهان خوراکی خودرو و متعلق به خانواده چتریان بوده که دارای خواص زیادی می باشد.
مشخصات ظاهری بیلهر:
- اول، از نظر ظاهری شبیه به کنگر می باشد؛ اما تیغه های آن تیز نیست.
- دوم، بیلهر یا کندل کوهی، گیاهی پایا و کم و بیش رزین دار است.
- سوم، برگ های آن دارای غلافی جهت پوشاندن ساقه ها دارد.
- چهارم، برگ های پایینی آن تقسیمات سه شانه دارد.
- پنجم، گل آذین گیاه، کپه ای و به صورت چتر بوده و اکثراً بدون گریبان می باشند. جالب است بدانید، برگ های گریبان داران بسیار زود می ریزد.
- ششم، میوه بیلهر در پهلو ها به شدت فشرده بوده و یا تخم مرغی شکل و یا بیضی که با صندوقچه های کمی سرخ و دارای پنجره مورب هستند، دیده می شوند.
محل رویش گیاه بیلهر:
گیاه بیلهر، در کشور ایران و در اوایل فصل بهار در برخی از استان ها و بلندی های بالای ۲۵۰۰ متر مانند شهرهای کهگیلویه و بویراحمد، فارس، چهارمحال بختیاری، لرستان، کرمانشاه و کردستان می روید. این گیاه در اواخر زمستان و فصل بهار می روید. به دلیل تخریب و بوته کنی، باعث از بین رفتن پایه های این گیاه شدند و افزایش تخریب خاک نیز باعث کم شدن گیاه بیلهر شده است.
شرایط محیط رشد گیاه بیلهر:
بیلهر، در خاک های سبک تا متوسط یا سنگی رشد می کند. در مکان های نیمه آفتاب یا سایه نیز می تواند به رشد خود ادامه دهد. خاک های مرطوب را ترجیح داده؛ اما در خاک خشک نیز به زندگی ادامه می دهد.
کاربرد های گیاه بیلهر:
گیاه بیلهر نوعی گیاه کوهی و گران قیمت بوده که به عنوان چاشنی در رژیم غذایی محسوب از آن استفائه می کنند. از ساقه و برگ های تازه آن نیز در طبخ و تولید سوپ، آش، ماست و دوغ استفاده می کنند.
طریقه نگهداری و مصرف گیاه بیلهر:
گیاه بیلهر را باید در ابتدا به خوبی شسته و پس از آن، درون یک آب کش ریخته و با آب سرد شستشو دهید؛ تا تلخی آن از بین برود. سپس می توانید آن را در فریزر نگهداری کرده و یا به مدت یک هفته در یخچال مصرف کنید.
زو یا بیلهر چه خواص و مزاجی دارد؟
کندل کوهی سرشار از فلاونوئید بوده و اولین نوع از خانواده چتریان می باشد.
گیاه بیلهر دارای طبع گرم و خشک است.
- اول، تری گلیسیرید و کلسترول خون را پایین می آورد.
- دوم، داشتن خاصیت آنتی اکسیدان و آنتی باکتریال بوده و از آسیب های کبدی محافظت می کند؛ چرا که دارای انواع فلاونوئید ها است.
- سوم، صمغ گیاه بیلهر، در طب سنتی کاربرد داشته و برای تهیه غذا نیز می توان از آن استفاده کرد. اما امروزه با توجه به کشف برخی مواد سرطان زا در این گیاه، به صورت کم مصرف شده و بیشتر به عنوان یک چاشنی مورد استفاده قرار می گیرد.
- چهارم، عصاره گیاه بیلهر باعث پایین آوردن فشار خون می شود.
- پنجم، ادرار آور است.
- ششم، در بین عشایر بسیار مرسوم است که از دانه های بیلهر استفاده کنند. طریقه استفاده آن ها بدین صورت است که دانه ها را کوبیده و پس از مرطوب کردن در محل درد گذاشته و به عنوان مسکن از آن استفاده می کنند.
- هفتم، گیاه بیلهر و یا کندل کوهی از گونه دائمی گیاهان مرتعی بوده که ارزش علوفه ای بالایی دارد. این گیاه از خاک نیز محافظت خواهد کرد.
موارد احتیاط:
مصرف بیش از اندازه آن خطرناک بوده ؛ چرا که این گیاه نیز مانند بقیه ی گیاهان دارای ضرر می باشد. احتمال بروز سرطان. تاکنون بر روی گیاه بیلهر تحقیقات بسیار زیادی انجام شده است. نتایج این تحقیقات مشخص شده که زیاده روی در خوردن متوالی بیلهر در طی چند روز می تواند باعث ایجاد سرطان در دستگاه گوارش و یا از کار افتادن کبد گردد.
چهارم، گیاه ریش بز یا افدرا:
یکی از گیاهانی که جهت لاغری استفاده می شود، گیاه ریشه بز، ارمک یا افدرا می باشد که علیرغم خواص آن، باید در مصرف این گیاه احتیاط کرد.
مشخصات ظاهری گیاه ریشه بز:
- اول، در مناطق خشک و بیابانی رشد کرده و فوق العاده مقاوم به خشکی است.
- دوم، ریشه های آن تا حدود ۳ متر برای استفاده از رطوبت در زمین نفوذ می کند.
- سوم، سیستم ریشه ای آن فعال بوده و انشعابات وسیعی را به اطراف می فرستد.
- چهارم، ظاهری درختچه مانند و پر انشعاب داشته و به رنگ سبز مایل به زرد می باشد. همچنین در دو پایه جدا از یکدیگر مشاهده می کنید.
- پنجم، برگ های این گیاه فلس مانند، نوک تیز و در قاعده کمی به یکدیگر وصل می شود.
- ششم، گل ریش بزی به رنگ سفید بوده و به صورت مجتمع و میوه های آن گوشتی قرمز رنگ و شیرین می باشد.
- هفتم، گیاه ریش بز در ماه های بهمن و اسفند گل می دهند و معمولاً در کنار چشمه ها و چمنزار های مرطوب آن ها را مشاهده خواهید کرد.
- هشتم، ریش بز به صورت خودرو روییده و از طریق بذر نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم پرورش می یابد.
شهر های محل رویش گیاه ریش بز:
این گیاه در زاهدان، منجیل، دامغان، یزد، کویر لوت، خراسان، هزار مسجد، سمنان، شهمیرزاد، رباط کریم، ورامین، راه چناران به قوچان و بیرجند قائم، گرمسار، زاهدان، اراک، ارتفاعات جبال، البرز، قهرود، کاشان، دامنه های جنوبی البرز و اصفهان می روید.
نام های دیگر ریشه بز:
- اول، کلیشر.
- دوم، علی جونی.
- سوم، خرس گیاه.
- چهارم، لحیه التیس.
- پنجم، علف خرس.
- ششم، حشیشه الدب.
- هفتم, ارمک.
- هشتم افدرا.
- نهم، اسپیرکوهی.
- دهم ملکه چمنزار.
- یازدهم علف داماد.
- دوازدهم هوم یا هوما.
خواص و مزاج گیاه ریش بز:
گیاه ریش بز، مزاج گرم و خشکی دارد.
برخی از اثرات درمانی آن:
- اول، کاهش و افزایش وزن.
- دوم، استفراغ شدید وبایی و اسهال معمولی.
- سوم، اثرات ضد ویروسی، ضد باکتریایی و ضد التهابی.
- چهارم، افزایش تعریق، محرک، ضد احتقان و درمان کننده آسم.
- پنجم، رفع گرفتگی و کیپ شدن بینی.
- ششم، بهبود عملکرد دستگاه گوارش.
نحوه مصرف این گیاه چگونه است؟
اکثر افراد و بدون داشتن اطلاعاتی، از دم کرده و یا جوشانده این گیاه استفاده می کنند؛ اما طبق تحقیقات، مشخص شده که ماده افترین موجود در این گیاه، سمی بوده و بهتر است با احتیاط مصرف گردد. بهترین کار این است که پیش از مصرف، با پزشک مشورت کرده و در صورت نبود هیچ مشکلی، با دوز مشخص از خواص این گیاه بهره ببرید.
عوارض گیاه ریش بز:
- اول، مصرف این گیاه به دلیل داشتن وجود ترکیبات آلکالوئیدی به تحریک رحم در دوران بارداری و شیردهی پرداخته و مضر است. چرا که خطر زایمان زودرس را ایجاد می کند.
- دوم، این گیاه برای افرادی که مبتلا به بیماری های کلیوی هستند، توصیه نمی شود.
- سوم، در صورت مصرف داروی خاص، پیش از مصرف این گیاه با پزشک مشورت کنید.
- چهارم، زیاده روی در آن باعث اختلال در سیستم گردش خون و در نتیجه افزایش فشار خون می شود.
- پنجم، با توجه به قابض بودن گیاه ریش بز، مصرف آن برای کسانی که به مشکلات صفراوی مبتلا هستند، توصیه نمی شود.
- ششم، عوارض آن باعث بالا رفتن سطح انرژی در بدن مانند اضطراب، گر گرفتگی، افزایش تعریق، اختلالات خواب و بی خوابی خواهد شد.
- هفتم، مصرف این گیاه به دلیل اثرات محرک آدرنرژیک در بی خوابی، ممنوع است.
پنجم، گیاه جوزبوا:
جوز هندی، تخم سخت و خوش بوی درخت جوز بویا یا جوز بوا بوده که دارای هسته ای درختی و وحشی می باشد. همچنین دانه ی این درخت پر از خاصیت را می توان آسیاب و پودر کرده و به عنوان ادویه استفاده کرد. استفاده از ادویه ی این گیاه در مناطق گرمسیر بسیار رواج دارد.
مشخصات ظاهری جوزبوا:
اول، این گیاه دارای درختی بوده که دو پایه به ارتفاع ۸ تا ۱۰ متر با برگ های همیشه سبز، موج دار، بیضی شکل، نوک تیز و چرمی دارد.
دوم، سطح فوقانی آن دارای برگ های سبز تیره و قسمت تحتانی دارای رنگ سبز مایل به سفید می باشد.
سوم، گل های آن، نر و ماده بوده و دارای پوششی گوشت دار بوده و به انواع ضخیم و نوک تیز تقسیم می شود.
چهارم، میوه ی این گیاه، پس از رسیدن، شکافته می شود و دانه های قهوه ای رنگ مایل به صورتی در پوششی گوشت دار و قرمز رنگ آشکار خواهد شد.
پنجم، قسمت مورد استفاده این گیاه جذب دانه ها بوده که دارای بوی معطر و ادویه مانندی می باشد. این دانه دارای طعم تلخی است.
جوزبوا در دنیا با چه نام هایی شناخته می شود؟
- اول، در ایران با نام های جوزا، جوز هندی، جوزبویا شناخته می شود.
- دوم، در کتاب طب سنتی با نام جوز الطیب و جوزبوا شناخته می شود.
رویش گیاه جوزبوا:
این گیاه، در مناطق پر باران بین دو نیمکره منتشر شده و بومی جزایر هند شرقی است. در سایر مناطق گرمسیری مرطوب مانند کشورهای اندونزی و جزایر آنتیل نیز مشاهده می شود.
خواص جوزبویا:
- اول، برطرف کننده رطوبت اضافی معده.
- دوم، تحلیل برنده گازها.
- سوم، برای رفع قولنج شکم در سرما بسیار مناسب است.
- چهارم، برای کبد و معده مقوی بوده و ضد یرقان می باشد.
- پنجم، برای افراد سرد مزاج مناسب است.
- ششم، برای دل به هم خوردگی توصیه می شود.
نحوه مصرف جوزبوا:
بخش قابل استفاده این گیاه، دانه و هسته آن بوده که شبیه به بلوط است و بافت بسیار سفتی دارد.
- اول، برای استفاده از آن، می توانید گیاه را آسیاب کرده و به صورت پودر درآورید. پودر حاصل از آسیاب را به شکل ادویه استفاده کنید.
- دوم، می توانید برای غذا های آبکی مانند آش، آب گوشت و خورش کمی از پودر آن را پاشیده و یا رنده کنید.
- سوم، برخی از افراد مقدار کمی از این پودر را بر روی شیرینی پای و برخی دیگر بر روی پیتزا رنده می کنند.
- چهارم، در زمان استعمال خارجی می توان به صورت ضماد تسکین دهنده درد های روماتیسمی از آن استفاده کرد.
- پنجم، روغن دانه های این گیاه دارویی، در برخی پماد ها نیز به کار می رود.
توجه داشته باشید که ادویه ی گیاه جوزبا، مناسب مصرف روزانه نبوده و در طب سنتی جهت درمان بیماری ها توصیه شده و مقدار مصرف آن نیز باید توسط پزشک مشخص گردد. زیاده روی در مصرف جوزو هندی، باعث ناراحتی های ریوی، پروستات، کم اشتهایی و بدخلقی خواهد شد.
برخی از حکمای طب سنتی می گویند که مصرف یک عدد جوز به صورت کامل، باعث ایجاد مسمومیت، سردرد، سرگیجه، خنده های احمقانه، تجسم مناظر خیالی، تحریکات عصبی، ضعف و بی حالی، چرت زدن، کاهش دید چشم، فلج اعضا و قی خواهد شد.
موارد منع مصرف گیاه جوز:
اول، استفاده از جوز در زمان بارداری و شیردهی ممنوع است.
دوم، برای گرم مزاجان مضر بوده و سردرد خواهد آورد. در این مورد باید با کمی گشنیز آن را همراه کنید.
طبع جوز:
همانطور که اشاره شد، این گیاه برای گرم مزاجان مضر است؛ درنتیجه طبع گرمی دارد.
